بازار ارز و طلا در ایران، یک روز پس از نخستین دور مذاکرات جمهوری اسلامی و ایالات متحده، با کاهش شدید قیمت مواجه شد.
صبح یکشنبه، قیمت دلار که تا روز جمعه در محدوده ۱۰۳ هزار تومان بود، ناگهان به ۸۵ هزار تومان سقوط کرد. کاهش قیمت دلار از صبح شنبه آغاز شده بود و تا پیش از آغاز مذاکرات به ۹۵ هزار تومان رسیده بود. پس از پایان نخستین دور مذاکرات در عمان و اظهار نظر مثبت درمورد مذاکرات نیز نرخ دلار، با سه هزار تومان افت دیگر، در پایان روز شنبه به ۹۲ هزار تومان رسید.
به نظر می‌رسد آنچه به روند ریزش سرعت بخشیده، نظر مقام‌های ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی در خصوص مذاکرات است. در این میان منتقدانی چون نمایندگان جبهه پایداری و چهره‌هایی مانند مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، به حاشیه رانده شدند. این گروه از دولت خواسته بودند به مذاکرات با آمریکا دل نبندد.
بیانیه وزارت امور خارجه آمریکا و اظهارات کوتاه دونالد ترامپ، که همانند طرف ایرانی مذاکرات را مثبت ارزیابی کرده بودند، به همراه خبر ادامه مذاکرات در روز شنبه آینده، مجموعه‌ای از اهرم‌های روانی برای مدیریت بازار را پدید آورد. این عوامل سبب شدند بازار ارز در روز یکشنبه یکی از تاریخی‌ترین ریزش‌هایش را پشت سر بگذارد.
با اینکه تا ظهر یکشنبه برخی منابع از سقوط نرخ دلار به ۸۲ هزار تومان خبر داده بودند، اما نرخ ۸۵ هزار تومان در بازار حاکم شد. به نظر می‌رسد رسانه‌های نزدیک به دولت می‌کوشند با انتشار این ارقام فضای هیجانی برای تسریع ورود ارزهای خانگی به بازار را شدت ببخشند.
حتی با نوسان نرخ دلار در بازه ۸۴ تا ۸۶ هزار تومان، همچنان بازار کاهش ۱۳درصدی در یک روز را شاهد بود. این افت در نرخ سایر ارزها نیز مشاهده می‌شود.
قیمت یورو نیز با ۱۳ درصد کاهش، به ۹۶ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. در برخی کانال‌های تلگرامی قیمت یورو حتی تا ۹۲ هزار تومان گزارش شد. نرخ درهم امارات هم به ۲۳هزار و ۲۰۰ تومان رسید و همانند دلار و یورو افت ۱۳درصدی داشت.
به باور تحلیلگران، روند کاهش قیمت ارز طی روزهای پیش رو ادامه خواهد داشت. اگر اتفاق جدیدی در روابط ایران و آمریکا رخ ندهد، احتمالا تا شنبه آینده، هم‌زمان با دور دوم مذاکرات، نرخ دلار به زیر ۸۰ هزار تومان برسد.
بنابر اخبار منتشرشده، مذاکرات بعدی قرار است در اروپا و شهر وین برگزار شود، مکانی که پیش‌تر نیز محل توافق‌های نهایی مذاکراتی مانند برجام بوده است.
سکوت خامنه‌ای در خصوص مذاکره با آمریکا
سکوت علی خامنه‌ای در روز یکشنبه، هنگام دیدار با فرماندهان نیروهای مسلح، آب سردی بر پیکره جریان‌های مخالف مذاکره بود. امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس، در صحن علنی از «چرخش ناگهانی» نظام در قبال مذاکرات انتقاد کرد و پرسید چه رخ داد که پس از اظهارات مستقیم رهبر تصمیم به مذاکره گرفته شد.
اتفاقات ۴۸ ساعت گذشته در بازار ارز زمانی معنادار می‌شود که یادآوری کنیم در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۴، با عبور دلار از ۱۰۶ هزار تومان، برخی تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند که اگر توافق با غرب حاصل نشود، نرخ ارز تا پایان اردیبهشت به ۱۴۰هزار تومان خواهد رسید.
اکنون، تنها با یک دور مذاکره، آن هم بدون نتیجه مشخص، بازار شاهد ریزش چشمگیر بوده است. این شرایط فرضیه‌ای تازه را پیش می‌کشد. اینکه با دستیابی به توافق ابتدایی و موافقت دولت ترامپ با کاهش تحریم‌ها ممکن است نرخ دلار تا پایان اردیبهشت ماه به بازه ۷۰ تا ۷۴ هزار تومان برسد، رقمی که ۵۰درصد کمتر از پیش‌بینی اولیه است.
در سال‌های اخیر، این سومین بار است که بازار ارز با ریزش شدید مواجه می‌شود. این تحولات در هر سه نوبت ناشی از متغیرهای سیاست خارجی بوده‌اند. نخست در سال ۱۳۹۹ با روی کار آمدن بایدن و امید به احیای برجام؛ دوم در سال ۱۴۰۱ پس از توافق ایران و عربستان سعودی؛ و اکنون، در سال ۱۴۰۴.
این‌ها نشان می‌دهند که اقتصاد ایران تا چه حد به سیاست خارجی و تعاملات بین‌المللی وابسته است.
وضع بازار طلا و بورس
سرعت ریزش در بازار سکه و طلا نیز بیشتر از بازار ارز بود. صبح یکشنبه، سکه امامی طی یک روز با کاهش نزدیک به ۱۲ میلیون تومان، به قیمت ۷۶ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسید که افتی کم‌سابقه تلقی می‌شود.
دامنه نوسان قیمت سکه بین یک تا دو میلیون تومان است و سایت‌ها قیمت‌ها را دقیقه به دقیقه در بازه ۷۶ تا ۷۸ میلیون تومان گزارش می‌کنند.
قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با افت ۱۲درصدی به شش میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. نشانه‌ها حاکی از تداوم روند ریزشی بازار طلا در روزهای آتی است.
بخش مهمی از این کاهش قیمت ناشی از فروش طلاهای خانگی است. بسیاری از خریداران که در دو ماه پایانی سال ۱۴۰۳ وارد بازار شده بودند، حالا به فروشندگان اصلی بدل شده‌اند.
در بازار سرمایه نیز، دو روز نخست هفته مثبت بوده است. بورس روز شنبه پیش از آغاز مذاکرات بسته شد، اما امیدواری به نتیجه‌بخش بودن این مذاکرات شاخص‌ها را سبزپوش کرد. روز یکشنبه، شاخص کل با رشد ۶۲هزار واحدی به دو میلیون و ۹۰۸ هزار واحد رسید. این رشد بازگشت به کانال ۲.۹ میلیون واحدی پس از سه ماه است.
با موفقیت دور دوم مذاکرات، احتمال تداوم رشد شاخص وجود دارد و ممکن است بورس به دوران پیش از ریزش تاریخی خود بازگردد. نمادهای فملی، فولاد و وبملت بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص داشتند. نمادهای پرتراکنش نیز شامل وتجارت، وبصادر و وبملت بودند.
کارشناسان معتقدند افزون بر روند مذاکرات، اخبار مبنی بر تصویب لوایح باقی‌مانده «اف‌ای‌تی‌اف» نیز به افزایش امید در بازار دامن زده است.
کارشناسان در خصوص تحولات بازارهای مالی ایران در هفته پیش رو تاکید دارند که این هفته پرنوسان و حساس خواهد بود. هر خبر یا شایعه‌ای ممکن است به موجی هیجانی در بازار تبدیل شود و مسیر قیمت‌ها را تغییر دهد.
